Leestijd - 10 minuten
- Herindeling blijft blijkbaar op Eindhovense agenda
- Samenwerking wordt er zo niet gemakkelijker op
- Fout in denken: grootschalig is slagvaardig
En ja hoor, het nieuwe jaar is amper begonnen of H-woord is alweer gevallen. Ditmaal in de nieuwjaarspeech van de nieuwe burgemeester van Eindhoven. De H van HERINDELING dus!
Opnieuw bestuurlijke onrust in de regionale tent. Onrust die het vertrouwen van gemeenten in elkaar en in de toekomstige samenwerking geen goed doet. En waarom nu weer?
Terugblik
Ruim 20 jaar geleden sloot Veldhoven een deal met de gemeente Eindhoven. Het gebied van Meerhoven en het vliegveld zou bij Eindhoven komen in ruil voor de toezegging dat Eindhoven de gemeentelijke autonomie van buurman Veldhoven in de toekomst zou respecteren. Wat die afspraak waard was, bleek al snel. De toenmalige burgemeester van Eindhoven liet na het afronden van die vrijwillige grenscorrectie al vrijwel direct horen dat Eindhoven herindeling niet uitsloot, ook niet voor Veldhoven. Wat rond de eeuwwisseling leidde tot allerlei herindelingsplannen, waarbij in eerste aanleg ook Veldhoven was betrokken. Uiteindelijk werd het laatste plan, dat voorzag in een samenvoeging van Son, Nuenen en Waalre met Eindhoven door de minister van Binnenlandse Zaken in de ijskast gezet. Op voorwaarde dat er in deze regio een niet-vrijblijvende samenwerking tot stand zou komen, tenminste op het gebied van wonen en werkgelegenheid. Hetgeen gebeurde via de zogenaamde BOR-afspraken. Dit speelde rond 2004.
En daarna
Daarna popte voortdurend het beruchte H-woord op. De ene keer vanuit de provincie, dan weer vanuit de Eindhovense politiek (de Eindhovense VVD noemde eerder herindeling een stip op de horizon). En met enige regelmaat bij monde van een Eindhovense burgemeester. Bij de nieuwjaarsbijeenkomst van 2017 was het de beurt aan de kersverse burgemeester Jorritsma om zijn persoonlijke duit in het herindelingszakje te doen. Hij pleitte voor de vorming van 3 of 4 grote gemeenten in Zuidoost Brabant, waarbij alle randgemeenten inclusief Veldhoven zouden moeten opgaan in zijn stad.
Argumenten zijn zwak
Maar waarom wil hij dit? Welk probleem wordt hiermee dan opgelost? Dat is en blijft de grote vraag. Los nog van het bestuurlijke onfatsoen, wat hieruit wederom blijkt. Er is immers toch ooit een deal met Veldhoven gesloten over dit vraagstuk, dat wordt telkenmale door onze grote buurman genegeerd. Terwijl Veldhoven zich bovendien al die tijd heeft ingezet om constructief bij te dragen aan de regionale samenwerking. Hèt argument dat steeds naar voren komt, is dat een grootschaliger Eindhoven slagkrachtiger kan opereren ten gunste van de hele regio. Maar is dat wel zo?
Brainport heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld als een van de belangrijkste economische motoren van Nederland. Dat werd onlangs zelfs nationaal bestuurlijk erkend door Den Haag door onze regio te bestempelen als een mainport. Alleen al door die erkenning kan Eindhoven haar rol prima gaan vervullen als bestuurlijke spreekbuis namens deze regio ( die eerder al de titel ‘slimste regio van de wereld’ wist te verkrijgen). Daar is echt geen schaalvergroting meer voor nodig. Een van de grote pijlers van dit succes is ASML, een bedrijf dat tot grote bloei kwam onder de bestuurlijke vlag van Veldhoven. Dus hoezo schaalgrootte hier niet goed?
Emotie versus ratio
Waar de burgemeester van Eindhoven de plank helemaal in mis slaat is de stelling, dat tegenstanders van herindeling zich laten leiden door emotie en voorstanders door ratio. Dat is echt helemaal uit de lucht gegrepen. Het is allang aangetoond dat gemeenten met een schaalgrootte van 40.000-80.000 inwoners een uitstekende omvang hebben. Enerzijds groot genoeg om zaken te organiseren, anderzijds nog korte lijnen mogelijk tussen burgers en bestuurders.
Regionale samenwerking geschaad
Kortom, op dit moment is er geen enkel argument dat hout snijdt aan te voeren om weer een discussie te beginnen over gemeentelijke herindeling in onze regio. Burgemeester Jorritsma, ooit burgemeester van Cranendonck, had beter moeten weten. De commissaris van de koning maakte hem dit in zijn eigen nieuwjaarstoespraak ook fijntjes duidelijk. Het Stedelijk Gebied heeft onlangs afgesproken met elkaar om de huidige samenwerking te gaan evalueren en op basis daarvan te bezien welke aanvullende afspraken nodig zijn om tot een optimalisatie te komen ten aanzien van de bestuurlijke setting in deze regio. Dat wist Jorritsma ook. Hij had er goed aan gedaan de uitkomsten van die evaluatie eerst eens af te wachten. Hij heeft voor zijn beurt gesproken, wetende hoe gevoelig deze materie in deze regio ligt. Dat is niet verstandig. Het draagt niet bij aan verdere verbinding, enkel aan het feit dat het wederzijds vertrouwen in elkaar bij gemeenten weer een knauw heeft gekregen. Bij ondergetekende in elk geval wel. Voordat dit weer is hersteld, moet er eerst een heleboel water door de Gender en de Dommel. En dat is natuurlijk jammer. Want dàt is zeker niet in het belang van onze regio, waar we elkaar hard nodig hebben op diverse terreinen. GBV zal blijven strijden voor een zelfstandig Veldhoven met een positieve wil tot regionale samenwerking. Maar it takes two to tango!
